Türkiye’yi sarsan depremlerin üzerinden 11 ay geçti. Binlerce can kaybının üzerine topraklarını terk etmek istemeyen insanlar bölgede yeni bir hayata başlamak için çaba harcıyor. Ancak sorunlar hâlâ giderilemedi.
Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu (TESK), deprem bölgesindeki esnafın durumunu ortaya koyan bir araştırma yaptı. Bölgede 312 bin esnafın depremde zarar gördüğü belirtilen araştırmaya göre bu esnafın yüzde 40’ı halen elektrik-su, yüzde 37’si ise mal tedariği sorunu yaşıyor. Esnafın beklentisi ise vergilerin ertelenmesi, uzun vadeli kredi ve hibe yardımları olarak öne çıkıyor. TESK Başkanı Bendevi Palandöken, her bölgedeki esnafın farklı sorunlar yaşadığını belirterek çok boyutlu bir yaklaşımla acil müdahale gerektiğini söyledi. Bölgede konuştuğumuz esnaf ise “Tek başımıza ayakta kalmaya çalışıyoruz” dedi.
ÖZEL FİNANSMAN TALEBİ
TESK’in çalışmasının sonuç bölümünde esnaf ve sanatkâr odaları başkanlarının önerileri şöyle sıralandı:
- Kentsel dönüşüm ve yeniden yapılanmanın yapıldığı yerlerde planlamalara esnaf dahil edilmelidir.
- Devletin verdiği yardımlar içerisinde hibe ve faizsiz kredi desteği, teminatsız kredi imkânları sunulması gerekmektedir. Esnafa özel finansal araçlar üretilmelidir.
- Deprem bölgesinden göç eden esnafın yeniden işe başlaması için sermaye ve teknik destek sağlanmalıdır.
- Esnafın vergi ve SGK borçlarının ertelenmesi değil silinmesi gerekmektedir.
- Depremden sonra engelli olan esnafların topluma ve iş hayatına kazandırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalı.
‘ÇARŞIDA TUVALET BİLE YOK’
Adıyaman Esnaf Odaları Birliği Başkanı Ziya Duranay, esnafın büyük sorunlarla karşı karşıya olduğunu belirterek “Kalıcı konutlar olmadan tam bir düzelme olmayacak. İnsanlar konteyner kentte 21 metrekarede ne alabilir ki? Elektrik, su ve kanalizasyon sorunları yaşıyoruz. Esnaf bugün bir yere konteyner koyuyor, ertesi gün orası rezerv alan, kaldırın deniliyor.”
Bölgeden konuştuğumuz esnaf da araştırmada belirtilen sorunları nasıl yaşadıklarını anlattı. Hatay’da berber dükkânı işleten esnaf Kenan Altundağ, “Kendi imkânlarımla konteyner yaptım. 2.5 ay elektrik bağlatamadım. 2023 Haziran’da kanalizasyon için başvurmuştum. Daha iki hafta önce gelip ölçü aldılar. Halen yapılmadı bekliyoruz” diye konuştu.
Kahramanmaraş’ta telefon dükkânı işleten Ahmet Can Fişekçi halen konteynerlerin akan çatılarıyla mücadele ettiklerini söyledi. Çarşıda tuvalet olmadığını söyleyen Fişekçi, “15 esnaf var, belediyeye üç kere gittik ama bir tane tuvalet koyduramadık” dedi.
