Ege Üniversitesi (EÜ), Türkiye’nin insanlı ilk uzay bilim misyonundan başarıyla dönen astronot Alper Gezeravcı’nın Tuz Gölü’nde endemik olarak yetişen “Schrenkiella parvula” bitkisine ilişkin uzayda yaptığı deneyin sonuçlarını paylaştı.
Üniversiteden yapılan açıklamada, Gezeravcı’nın uzay ortamında gerçekleştirdiği 13 deneyden birinin, yürütücülüğünü EÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Rengin Özgür Uzilday’ın yaptığı Doç. Dr. Barış Uzilday ile Prof. Dr. İsmail Türkan’ın araştırmacı olarak katıldığı “Schrenkiella Parvulanın Tuz Stresine Verdiği Yanıtların Uzay Ortamında Araştırılması-Extremophyte” isimli deney olduğu hatırlatıldı.
Yüksek tuzlu ortamlara dirençli bitkinin, çok zayıf yer çekiminde yüksek tuzluluğa karşı gösterdiği toleransı sürdürüp sürdüremeyeceğine ilişkin yapılan deney süresince, bitkinin fotoğraflarının, proje ekibine günlük olarak ulaştırıldığı kaydedildi.
Mars’ı ıslah edebilmeyi sağlayacak öncü özelliklere sahip
Açıklamada görüşlerine yer verilen Doç. Dr. Barış Uzilday, şu bilgileri verdi:
“Deneyin ikinci ve üçüncü günde bitkilerin çimlendiklerini gözlemledik. Bu, bizim için çok önemliydi. Beklediğimiz büyüme seviyesine ulaştıklarını ancak bitkilerin yaprak ve gövde şekillerinin mikro yer çekimi ile farklılık gösterdiğini gördük. Schrenkiella parvula bitkisi Tuz Gölü etrafında yüksek tuza, ağır metallere, düşük ve yüksek sıcaklığa toleranslı, zorlu şartlara adapte olabilen bir bitki. Mars gibi, insanların ileride gitmeyi ve tarım yapmayı amaçladığı yerlerde orayı ıslah edebilmeyi sağlayacak öncü özelliklere sahip.”
Deney sürecinin devam ettiğini aktaran Doç. Dr. Uzilday, şunları kaydetti:
“Bitkiler, deney sonunda astronotumuz Alper Gezeravcı tarafından hasat edildi. Bir solüsyon ile metabolik süreç tamamen durduruldu. Daha sonra Uluslararası Uzay İstasyonunda -80 santigrat derecede derin dondurucuya aktarıldı. Aynı sıcaklıkta kapsül içinde dünyaya getirildi. Oradan da ülkemize gelecek. Bunu takiben biz burada hem bitkilerin büyüme performansı hem de yeni nesil RNA dizilime yöntemi ile hangi genler aktifleşmiş, mikro yer çekimi altında bitki tuza nasıl yanıt vermiş bunları araştırmaya çalışacağız.”
Rektörden kutlama
EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak da uzay görevini tamamlayan Gezeravcı ile bilim insanlarını tebrik etti.
Türkiye’nin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde başlatılan Milli Teknoloji Hamlesi ve Türkiye Yüzyılı vizyonu kapsamında önemli projeleri gerçeğe dönüştürdüğünü aktaran Budak, şunları kaydetti:
“Türk milletinin gurur kaynağı olan Gezeravcı, insanlı ilk uzay görevine ve Türk uzay bilim misyonuna imza atarak, ülkemiz tarihinde yeni bir sayfa açılmasına öncülük etti. Gezeravcı, 21 gün süren görev boyunca Türk bilim insanları tarafından hazırlanan 13 bilimsel deney gerçekleştirdi. Ege Üniversitesi olarak ülkemize örnek olan bilim ve teknoloji öncelikli ekosistemimizi daha da güçlendirip, bilim ve teknolojide en ileri seviyeyi yakalamak, Türkiye Yüzyıl’ını Türk bilim yüzyılı yapmak için daha çok çalışacağız.”
